George Hendrik Breitner: Οι δρόμοι του Άμστερνταμ

George Hendrik Breitner: Οι δρόμοι του Άμστερνταμ

  Ο George Hendrik Breitner γεννήθηκε, στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας, στις 12 Σεπτεμβρίου 1857 και πέθανε στις 5 Ιουνίου 1923.

  Ήταν ζωγράφος και φωτογράφος. Σημαντική προσωπικότητα στον ιμπρεσιονισμό του Άμστερνταμ, διακρίνονταν ιδιαίτερα για τους πίνακές του με σκηνές δρόμων και λιμανιών σε ρεαλιστικό στυλ. Ζωγράφιζε σχεδόν πάντα σε εξωτερικούς χώρους, και άρχισε να ενδιαφέρεται για τη φωτογραφία ως μέσο καταγραφής της ζωής του δρόμου και των ατμοσφαιρικών εφέ −ιδίως του βροχερού καιρού− αρχικά ως υλικό αναφοράς για τους πίνακές του.

  Στη συνέχεια, τη δεκαετία του 1890 ο Breitner έβγαλε τη φωτογραφική του μηχανή στους δρόμους του Άμστερνταμ, θέτοντας με τον τρόπο του, το ερώτημα: Θα μπορούσε η κάμερα να καταγράψει αλλαγές στο φως και την κίνηση, αποτυπώνοντας την ουσία οποιουδήποτε θέματος και όχι μόνο τις λεπτομέρειες; Και θα μπορούσε ένας avant-garde Ολλανδός σε μια συννεφιασμένη ολλανδική μέρα να μεταφράσει ένα βασικό γαλλικό κίνημα σε φωτογραφίες;
Η φωτογραφία δρόμου του Breitner επικεντρώθηκε στην καθημερινότητα, σύμφωνα με την άποψή που είχε για τον εαυτό του ως «le peintre du peuple» (ο ζωγράφος του λαού).
Οι φωτογραφίες του έχουν λίγη από τη μαγεία και τον επαναστατικό ζήλο του φωτογράφου με θητεία στον ιμπρεσιονισμό και ένα κοινό ιστορικό κριτικής της αυταρέσκειας. Και τα δύο αγνοήθηκαν από το καλλιτεχνικό κατεστημένο − και έτσι από τις συνολικά οκτώ παραστάσεις των ιμπρεσιονιστών στο Παρίσι, η μία ανέβηκε σε ένα άδειο φωτογραφείο.
Θα δούμε μερικές εικόνες του Breitner που δείχνουν τις ομοιότητες μεταξύ της φωτογραφίας δρόμου και του ιμπρεσιονισμού.
Οι φωτογραφίες του οι οποίες ήταν πολλές χιλιάδες βγήκαν από την αφάνεια μόλις το 1961.
Τώρα πια θεωρείται πρόδρομος της φωτογραφίας δρόμου λόγω της έλλειψης συναισθηματικών στιγμιότυπων, και ιδιαίτερα λόγω της έλξης του για τον ταραχώδη παλμό της πόλης, ο Breitner είναι ένας μοντερνιστής, του οποίου οι κάποτε κρυμμένες προσπάθειες ως φωτογράφου έχουν μια μυστηριώδη σχέση με τη ζωγραφική του.
  Τα γυμνά του Breitner μοιάζουν πορνογραφικά, με σώματα που μερικές φορές παραμορφώνονται σε άβολες πόζες, χωρίς κλασικούς ή άλλους αφηγηματικούς συσχετισμούς, φαίνεται σαν αυτές οι φωτογραφίες να τραβήχτηκαν για να σηματοδοτήσουν ένα συγκεκριμένο επιθυμητό σώμα σε ένα συγκεκριμένο δωμάτιο.
Ο Breitner μας εκπλήσσει προσφέροντας ένα όραμα της πόλης που δεν υποκύπτει στη νοσταλγία.

  Τους πρώτους μήνες του 1882, ο Breitner ήρθε σε επαφή με τον Vincent van Gogh, τον Βαν Γκογκ φαίνεται να του γνώρισε ο αδερφός του Theo και το ζευγάρι σκίτσαρε μαζί στις εργατικές συνοικίες της Χάγης. Ο Breitner είχε κίνητρο να το κάνει επειδή θεωρούσε τον εαυτό του ζωγράφο του λαού. Ο Βαν Γκογκ, αρχικά, ούτως ή άλλως, ήταν πιο προσηλωμένος στη στρατολόγηση μοντέλων. Είναι πιθανό ότι ο Breitner μύησε τον Βαν Γκογκ στα μυθιστορήματα του Εμίλ Ζολά και στην άποψη του κοινωνικού ρεαλισμού.
Στη συνέχεια όμως οι σχέσεις τους χάλασαν (μάλλον με υπαιτιότητα του Breitner) και έτσι κάποια στιγμή ο Βαν Γκογκ έδωσε στον Theo μια μια όχι και τόσο κολακευτική περιγραφή των πινάκων του Breitner που «έμοιαζαν με μουχλιασμένη ταπετσαρία, αν και είπε ότι πίστευε ότι θα ήταν εντάξει στο τέλος». Από την άλλη ο Breitner δεν είδε ποτέ κάτι αξιοσημείωτο στο έργο του Βαν Γκογκ.

Δαμιανός Μωραΐτης

 Flashbak

 Hyperallergic

 Google

Δαμιανός Μωραΐτης