Masha Ivashintsova παρουσίαση
Masha Ivashintsova
Η Masha Ivashintsova γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη (τότε Λένινγκραντ , ΕΣΣΔ) το 1942 και πέθανε το 2000.
Ονομάζεται από μερικούς ως η «Ρωσίδα Βίβιαν Μέιερ» και ο λόγος είναι εντελώς επιφανειακός. Η μόνη σχέση που τις συνδέει είναι πως και οι δυο δεν έδειξαν ποτέ εν ζωή φωτογραφίες τους και μερικά αυτοπορτραίτα σε αντανακλάσεις. Αν έπρεπε οπωσδήποτε να βρεθούν ομοιότητες με κάποιους δυτικούς φωτογράφους θα έλεγα πως το έργο και ο ψυχισμός της θυμίζει αρκετά την Diane Arbus και αμυδρά τον Josef Sudek.
Μετά το θάνατό της βρέθηκαν 30.000 φωτογραφίες και αρνητικά.
Έζησε στην (πρώην) Σοβιετική Ένωση, σε εποχές δύσκολες για τους νέους και κυρίως για τους καλλιτέχνες.
Η επίσημη Σοβιετική φωτογραφία του 1970-1980 ήταν υπό απόλυτο ιδεολογικό έλεγχο. Στον Σοβιετικό φωτογράφο απαγορευόταν να φωτογραφίζει την κανονική καθημερινή ζωή, όπως βρώμικες αυλές και σκουπίδια, μεθυσμένους και ζητιάνους, ουρές στα καταστήματα και πολλά άλλα. Η ιδεολογικά σωστή εικόνα υποτίθεται ότι έπρεπε να καταγράφει τους «ήρωες της σοσιαλιστικής εργασίας» και τα «εργασιακά κατορθώματα» του Σοβιετικού λαού και τον καθημερινό του ενθουσιασμό. Στο πλαίσιο αυτό, οι φωτογραφίες της Masha Ivashintsova ξεχωρίζουν ως μια καλλιτεχνική και ντοκουμενταρίστικη καταγραφή της πραγματικής, καθημερινής ζωής του Σοβιετικού λαού, χωρίς σοσιαλιστικό μεγαλείο.
Στη Σοβιετική Ένωση της εποχής, κάθε άτομο με κάμερα θεωρούνταν πιθανός κατάσκοπος. Όλες οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις, οι σιδηροδρομικοί σταθμοί, οι σταθμοί του μετρό, τα τρένα, οι στέγες θεωρήθηκαν «στρατηγικά αντικείμενα». Σχεδόν όλοι οι φωτογράφοι που φωτογράφιζαν στην πόλη, και κυρίως τις αυλές της πόλης, αργά ή γρήγορα βρέθηκαν κλεισμένοι μέσα στο αστυνομικό τμήμα. Αλλά η Μάσα κατάφερνε πάντα να παραμένει αόρατη.
(Εδώ μου έρχεται στο νου η εμπειρία του Ανδρέα Εμπειρίκου ο οποίος, συμμετέχοντας με τον Ελύτη και άλλους σε επίσημη αποστολή, βγήκε να φωτογραφίσει στην πόλη της Οδησσού και συνελήφθη από την μυστική αστυνομία και γλύτωσε ακριβώς ήταν μέλος επίσημης αποστολής).
Εκείνα τα χρόνια, πολλοί δημιουργικοί άνθρωποι κατέληξαν σε ψυχιατρικά νοσοκομεία. Η φύση τους και το ταλέντο τους τους οδηγούσε σε μια κατεύθυνση, αλλά η κοινωνία επέμενε σκληρά στους δικούς της νόμους. Αυτή η κατάσταση προκάλεσε μια φυσική δυαδικότητα συνείδησης, η οποία θεωρήθηκε ακριβώς «αφύσικη». Η σύγχυση, η θλίψη και η μοναξιά οδήγησαν σε βαθιά κατάθλιψη, η οποία ερμηνεύτηκε ως σχιζοφρένεια και αντιμετωπίστηκε με φάρμακα. Οι άνθρωποι παρακάλεσαν για αγάπη, αλλά βασανίστηκαν. Και κάπως έτσι τον Δεκέμβριο του 1981, η Μάσα κλείστηκε σε ψυχιατρείο για πρώτη φορά. Τα επόμενα 10 χρόνια (με ορισμένες διακοπές), γίνεται ασθενής στο ψυχιατρικό νοσοκομείο του Λένινγκραντ. Αποτέλεσμα όλων αυτώ θεωρώ πως ήταν η «τάση» της να «κρύβεται», μεταφορικά και κυριολεκτικά, είτε πίσω από την κάμερα είτε πίσω από τους συντρόφους της.
Ένας από τους αγαπημένους συγγραφείς και σκηνοθέτες της Masha ήταν ο Vasily Shukshin . Πολλοί από τους χαρακτήρες των εικόνων της μοιάζουν με χαρακτήρες των ταινιών του Shukshin.
Μερικές σημαντικές ρήσεις της
* Οι άνθρωποι είναι σαν την ντουλάπα … Κλειστοί. Αλλά μέσα είναι γεμάτοι από κάθε λογής πράγματα
* Φυσικά ήθελα να ρίξω μια πιο προσεκτική ματιά στην πόλη. Υπάρχουν παλιά σπίτια εδώ. Έχουν σκαλισμένα μοτίβα, μικροσκοπικά παράθυρα – αλλά όλα αυτά γίνονται σιγά σιγά παρελθόν, αυτό το ξύλινο Vologda δεν μπορεί να διατηρηθεί. Προσπαθώ λοιπόν να συλλάβω κάτι για μνήμη.
(Μάσα στην Ασία. Vologda, 17 Ιουλίου 1979)
* Αγάπησα χωρίς μνήμη: δεν είναι αυτό ένα επίγραμμα στο βιβλίο, το οποίο δεν υπάρχει; Ποτέ δεν είχα μνήμη για τον εαυτό μου, αλλά πάντα για τους άλλους.
Ένα συγκλονιστικό, κατά τη γνώμη μου ποίημα:
Masha Ivashintsova “Unspoken Verses”, 1993
Just a breath of fresh air,
It’s close in here with all the people,
It’s murky
from the suffocated dreams
about summer – with no children,
with the children –
like being swathed in cotton wool,
I stand here all wet…
A hospital ward
seems brighter,
when someone
in colorful robe
puts a bouquet of flowers
in the window…
It’s not autumn yet,
but it’s already dark.
Translated by Matthew Hyde, 2019
** Masha Ivashintsova «Ανείπωτοι Στίχοι», 1993 **
Μια ανάσα καθαρού αέρα,
Είναι κοντά εδώ με όλους τους ανθρώπους,
Είναι θολοί
από τα ασφυκτικά όνειρα
για το καλοκαίρι – χωρίς παιδιά,
με τα παιδιά –
σαν να στριμώχνονται σε βαμβάκι,
Στέκομαι εδώ βρεγμένη…
Ένας θάλαμος νοσοκομείου
φαίνεται πιο φωτεινός,
όταν κάποιος
με πολύχρωμη ρόμπα
βάζει ένα μπουκέτο λουλούδια
στο παράθυρο…
Δεν είναι ακόμα φθινόπωρο,
αλλά είναι ήδη σκοτεινά.
(Σε ελεύθερη απόδοση ΔΜ)
−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−
Εκθέσεις
Masha Ivashintsova, Street Photographer (2018), Διεθνές Κέντρο Φωτογραφίας , Νέα Υόρκη, ΗΠΑ
Brought to Light (2019), Vintage Photo Festival, Bydgoszcz , Πολωνία , επιμέλεια Katarzyna Gębarowska και Masha Galleries.
Chiaroscuro (2019-2020), Juhan Kuus Documentary Photo Center, Ταλίν , Εσθονία
Δαμιανός Μωραΐτης
Η παρουσίαση της Masha Ivashintsova σε PDF