Grete Stern: Φεμινισμός και Σουρρεαλισμός
Grete Stern: Φεμινισμός και Σουρρεαλισμός
Η Ομάδα Φωτογραφίας της Βιβλιοθήκης Λιβαδειάς πραγματοποίησε την πρώτη διαδικτυακή συνάντησή της, την Τετάρτη 6 Οκτωβρίου 2021 με την παρουσίαση μιας στοχοθετημένης επιλογής από ένα ευρύτερο και πολυδιάστατο έργο της Grete Stern, προσπαθώντας, κόντρα στις τάσεις τις εποχής, να δείξουμε πως υπάρχουν και άλλοι τρόποι και άπειρα θέματα, εκτός από τη φωτογραφία δράσης ή δρόμου, για να κάνει κάποιος Φωτογραφία.
Η παρουσίαση έγινε από τον Μωραΐτης Δαμιανός, στο πλαίσιο των διαδικτυακών σεμιναρίων της Ομάδας Φωτογραφίας της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Λεβαδείας, 2021-2022.
Λίγα λόγια για την Grete Stern
Η Grete Stern γεννήθηκε στο Έλμπερφελντ της Γερμανίας στις 9 Μαΐου 1904 και πέθανε σε ηλικία 95 ετών το 1999.
Η οικογένειά της ασχολήθηκε με τη βιομηχανία κλωστοϋφαντουργίας και υφασμάτων και έκανε συχνές επισκέψεις για επαγγελματικούς λόγους στην Αγγλία, έτσι η Stern φοίτησε σε αγγλικό σχολείο. Επιστρέφοντας στη Γερμανία, η Stern σπούδασε γραφιστική και τυπογραφία στη Στουτγάρδη μεταξύ 1923-25. Μετά το κολέγιο, έγινε ανεξάρτητη γραφίστρια κάνοντας διαφημίσεις για περιοδικά και εφημερίδες. Ωστόσο, όταν είδε μια έκθεση του Αμερικανού φωτογράφου Edward Weston, η Stern αποφάσισε να κάνει καριέρα ως φωτογράφος.
Η Stern μετακόμισε στο Βερολίνο όπου σπούδασε φωτογραφία με τον Walter Peterhans, κορυφαίο φωτογράφο με το κίνημα του Bauhaus, και όπως είπε αργότερα ο Peterhans της έμαθε ότι η κάμερα δεν ήταν απλώς ένας μηχανισμός λήψης φωτογραφιών αλλά ένας εντελώς νέος τρόπος θέασης.
Αργότερα έστησε το στούντιο διαφήμισης και πορτρέτου ringl + pit με τη στενή της φίλη και επίσης μαθήτρια του Peterhans Ellen (Rosenberg) Auerbach.
Σε αυτό το διάστημα, η Stern συναντήθηκε και ξεκίνησε μια σχέση με τον Αργεντινό φωτογράφο Οράσιο Κόπολα.
Όταν ο Αδόλφος Χίτλερ και ο ναζισμός ήρθαν στην εξουσία, η Stern έφυγε από το ringl + pit και μετακόμισε με τον Κόπολα στην Αγγλία όπου δημιούργησε το δικό της στούντιο το 1934. Εδώ κατέγραψε πολλούς από τους Γερμανούς εξόριστους όπως ο Μπέρτολτ Μπρεχτ και η Ελένη Βάιγκελ. Το 1935, η Stern και ο Κόπολα παντρεύτηκαν. Με την απειλή του πολέμου πιο εμφανή, η Stern και ο Κόπολα μετακόμισαν στο Μπουένος Άιρες, όπου δημιούργησαν ένα γραφικό, διαφημιστικό και φωτογραφικό στούντιο και πραγματοποίησαν την πρώτη μεγάλη έκθεση «σύγχρονης φωτογραφίας» στην πόλη.
Το 1948, η φωτογράφος Grete Stern κλήθηκε να συνεισφέρει φωτογραφικά για μια εβδομαδιαία στήλη σχετικά με την ερμηνεία των ονείρων στο γυναικείο περιοδικό Idilio της Αργεντινής. Η στήλη με τίτλο «El psicoanálisis le ayudará» («Η ψυχανάλυση θα σας βοηθήσει») γράφονταν από τον Ιταλό κοινωνιολόγο Gino Germani με το ψευδώνυμο Richard Rest. Η ψυχανάλυση θεωρήθηκε τότε το φάρμακο για όλα τα δεινά όλων.
Έτσι ενώ ο Rest ανέλυε κάθε φορά ένα από τα πολλά όνειρα που υπέβαλε η γυναικεία αναγνωστική κοινότητα, κυρίως της εργατικής τάξης, η Stern δημιουργούσε ένα φωτομοντάζ που αναδημιουργούσε κάποια όψη του ονείρου του αναγνώστη. Αυτές οι εικόνες απεικονίζουν συνήθως γυναίκες που αγωνίζονται να απελευθερωθούν από την καταπιεστική πατριαρχία της αργεντινής κοινωνίας.
Για παράδειγμα, σε μια εικόνα μια γυναίκα προσπαθεί να επικοινωνήσει στο τηλέφωνο χωρίς στόμα. Σε μια άλλη, μια γυναίκα προσπαθεί να αναπτυχθεί υπό το φως που μπορεί να σβήσει σε μια ιδιοτροπία από το χέρι ενός γιγάντιου άνδρα. Ή υπάρχει η γυναίκα της οποίας η αντανάκλαση στον καθρέφτη έχει κατεκερματισθεί, ή η γυναίκα που στεγάζεται σε ένα κλουβί πουλιών σαν κάποιο εξωτικό πουλί. Και ούτω καθεξής. Κατά τη διάρκεια της θητείας της στο Idilio, η Stern παρήγαγε περίπου 150 φωτομοντάζ μεταξύ 1948 και 1951.
Η Stern ήταν πολύ μπροστά από το μέσο όρο. Ήταν πρωτοπόρος για γυναίκες που εργάζονταν σε ανδροκρατούμενη και κυρίως σεξιστική βιομηχανία. Η Stern έγινε μια εξαιρετικά επιτυχημένη και εφευρετική φωτογράφος πορτρέτου με το έργο της να εκτίθεται και να δημοσιεύεται σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, το φωτομοντάζ που παρήγαγε για το Idilio είναι ένα ισχυρό, ευφάνταστο, φεμινιστικό έργο τέχνης.
Δαμιανός Μωραΐτης
Η παρουσίαση της Grete Stern σε PDF Η παρουσίαση της Grete Stern σε Video
