Βιογραφικά Στοιχεία
Βιογραφικά Στοιχεία
Ο Brassai ένας πολύ σημαντικός Ούγγρος φωτογράφος, που το πραγματικό του όνομα ήταν Gyula Halasz, αλλά πήρε το ψευδώνυμο Brassai από το χωριό Brasso της Ουγγαρίας όπου γεννήθηκε. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Βουδαπέστης κι αργότερα του Βερολίνου και πήγε το 1923 στο Παρίσι σαν δημοσιογράφος.
Ο ίδιος ο Brassai διηγείται πως ξεκίνησε τη φωτογραφική του καριέρα:
«Στην αρχή δεν συμπαθούσα καθόλου τη φωτογραφία και μέχρι τα 20 χρόνια μου, δεν είχα τραβήξει ούτε μια. Περπατούσα συχνά τη νύχτα στο Παρίσι κι έβλεπα θέματα με πολύ ενδιαφέρον. Από τότε έψαχνα να βρω έναν τρόπο για να εκφράσω όλες αυτές τις εμπειρίες μου. Η πρώτη μου μηχανή ήταν δώρο του Kertesz. Κι έτσι άρχισα να φωτογραφίζω, στα 30 μου χρόνια, νυχτερινές φωτογραφίες».
Όπως και πολλοί άλλοι φωτογράφοι, ο Brassai ήταν ένας πολύπλευρος καλλιτέχνης: Γλύπτης, Zωγράφος και Ποιητής. Μάλιστα ο Picasso, με τον οποίο ήταν πολύ καλοί φίλοι, επέμενε, μέχρι τέλους, πως έκανε τεράστιο σφάλμα που ασχολήθηκε με την φωτογραφία και προσπαθούσε να τον πείσει να ξαναγυρίσει στην ζωγραφική και στη γλυπτική, αλλά ανεξάρτητα από αυτό εκτιμούσε πολύ τη φωτογραφική δουλειά του Brassai.
Ο Brassai ζει τα χρόνια του χρυσού Παρισιού, όπου όλοι οι γνωστοί ζωγράφοι, καλλιτέχνες και συγγραφείς ήταν συγκεντρωμένοι εκεί. Φωτογράφισε τον Picasso, τον Braque και τον Becket και ήταν φίλος, εκτός του Picasso, και του Dali, του Matisse και του Miro.
Η πιο γνωστή δουλειά του, όμως, είναι το νυχτερινό Παρίσι.
«Οι πραγματικοί άνθρωποι της νύχτας, ζουν τη νύχτα, όχι από ανάγκη, αλλά γιατί το θέλουν» γράφει ο ίδιος. Μια μέρα, το 1933, κι ενώ είχε απλωμένες μπροστά του τις φωτογραφίες για το πρώτο του βιβλίο, «Το Παρίσι τη νύχτα» ο συγγραφέας Henry Miller έτυχε να τις δει. Για τον Miller, που η αγάπη του για το Παρίσι ήταν παροιμιώδης, χαρακτήρισε ως εξής αυτές τις φωτογραφίες του Brassai:
«Μου φάνηκε ότι έβλεπα τις εικονογραφήσεις για τα βιβλία μου. Έβλεπα μ’ έκπληξή μου χιλιάδες εικόνες απ’ όλες τις σκηνές, όλους τους δρόμους, όλες τις στιγμές του Παρισιού».
Ο φωτογραφικός κόσμος του Brassaι ήταν πολύ ιδιαίτερος και συναρπαστικός. Ήταν ένας κόσμος κατά κανόνα σκοτεινός και underground στον οποίο ο Brassaι χώθηκε δυναμικά αλλά και με ταπεινότητα. Ο Brassaι σεβάστηκε τους φωτογραφιζόμενους του, τους αγάπησε με το δικό του τρόπο και κέρδισε την εμπιστοσύνη τους. Και είναι εκπληκτικό αν σκεφτούμε ότι ο Brassaι φωτογράφησε από μαστροπούς μέχρι και τους διασημότερους καλλιτέχνες της εποχής του.
Ήταν βέβαια τέτοια η παιδεία του που του επέτρεπε να βλέπει τα πράγματα με ένα τρόπο μοναδικό…
«Η ματιά του διαπερνούσε βαθύτατα το θέμα του και η φωτογραφία του ήταν υπερβατική.
Καταφέρνει να αποδώσει απόλυτα μια πραγματικότητα δομημένη από ανθρώπινες στιγμές γεμάτες συναισθηματικές και λογικές προκαταλήψεις».
«Η νύχτα δεν δείχνει τα πράγματα, τα υπονοεί. Μας διαταράζει και μας εκπλήσσει με την απόκοσμη οπτική της. Απελευθερώνει δυνάμεις μέσα μας οι οποίες επιδρούν στη λογική μας κατά τη διάρκεια της μέρας».
«Οι εικόνες μου ήταν σουρεαλιστικές απλά υπό την έννοια ότι η οπτική μου αποκαλύπτει την φανταστική διάσταση της πραγματικότητας. Η μόνη μου βλέψη ήταν να εκφράσω την πραγματικότητα, διότι δεν υπάρχει τίποτα πιο σουρεαλιστικό από την ίδια την πραγματικότητα . . .. Αν η πραγματικότητα αδυνατεί να μας γεμίσει με απορία, είναι γιατί έχουμε πέσει στη συνήθεια να την βλέπουμε συμβατικά».
«Οι Παριζιάνοι του Brassai προσποιούνται σε μία καταφανώς ψεύτικη κοινωνία όπου οι χειρονομίες ζυγίζονται προσεκτικά
Παρά την κοινότοπη καταγωγή και τα κακόφημα επαγγέλματα τους − γκαγκστερισμός και πορνεία για παράδειγμα − είναι εξίσου κατηγορηματικές μορφές.
Το υποδόριο θέμα του Brassai ήταν η συντροφικότητα.
Παντού έβρισκε ενδείξεις συνενοχής, μεταξύ εραστών, ομάδων εργατών, μεταξύ καλλιτεχνών και κοινού. Ακόμη και τα φώτα που λάμπουν στη σκοτεινή του πόλη εμφανίζονται να «γνέφουν» και να υπαινίσσονται τη ζωή εκεί έξω, κατά μήκος του δρόμου, μέσα στην πλατεία.
Ο Brassai πλησιάζοντας κοντά στα θέματά του αλλά κυρίως με τον τρόπο που το κάνει παρουσιάζεται ως συνένοχος, περίπου ότι είναι μέλος της παρέας, μια πνευματώδης και ειρωνική συντροφιά».
Τον Brassai, όπως και τον Kertesz, τον έλκουν τα «μικρά − καθημερινά συμβάντα», και μένει αφοσιωμένος στα μικρά πάρε − δώσε, τις απόκρυφες στιγμές, και τα βλέμματα. Τόσο ο Kertesz όσο και ο Brassai είναι είρωνες («είρωνες, είρωνες με το ματάκι παιγνιδιάρικο» . . .).
Ο Brassai είναι, κυριολεκτικά ένας τρυφερός «Αλήτης», όπως συμβαίνει συνήθως να είναι οι άνθρωποι που «ζουν» τη νύχτα…
* Υπενθύμιση ορισμένα αποσπάσματα, από αυτά που εμφανίζονται με πλάγια και υπογραμμισμένα, παρατίθενται από το βιβλίο:
«ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Συνοπτική Ιστορία» IAN JEFFREY, Μετ. Ηρακλής Παπαϊωάννου.
