A gray cat slinks past a wooden house.
There’s something a little intimidating attempting to describe.
85 κατακόρυφες φωτογραφίες στις οποίες καταγράφονται οι μεταβολές στην αρχιτεκτονική και στη ζωή της πόλης της Νέας Υόρκης στη δεκαετία του ’40
Την αυγή λάμπουν στον ιστό της,
και κόσμημα συναρμώνουν στολίζοντας το ταπεινό.
Δ. Μ.
Τον πιο χαρακτηριστικό, χαρούμενο και αθυροστομικό πανηγυρισμό της Καθαροδευτέρας τον έχουν στον Τύρναβο της Θεσσαλίας. Ομάδες εορταστών τις πρωινές ώρες ανάβουν φωτιές στη μέση πλατείας ή σε ένα σταυροδρόμι και βράζουν σε καζάνι μια χορτόσουπα με σπανάκι και τσουκνίδες, ρύζι και λίγο ξίδι. Πρόκειται για το «μπουρανί». Εκτός από το «μπουρανί», στον Τύρναβο συναντάμε ένα ακόμα ιδιαίτερο έθιμο: τον εορτασμό του φαλλού.
Τα παλιά τα χρόνια, οι άντρες ετοίμαζαν το «μπουρανί». Σήμερα συμμετέχουν όλοι. Όση ώρα το «μπουρανί» βράζει, οι παρέες διασκεδάζουν πίνοντας τσίπουρο και κρασί, χορεύοντας, λέγοντας άσεμνα τραγούδια και πειράζοντας τους περαστικούς με τολμηρές χειρονομίες.
Τα τραγούδια που τραγουδιούνται στον Τύρναβο την Καθαρά Δευτέρα είναι τόσο άσεμνα, ώστε μας δίνουν μια ιδέα για το τι ήταν τα φαλλικά και παρόμοια άσματα των Αρχαίων Ελλήνων. Το «μπουρανί» έχει όλα τα στοιχεία του αρχέγονου μαγικοθρησκευτικού εθίμου. Στην ουσία το «μπουρανί» είναι μια μύηση των νεότερων γενιών στο μεγάλο θαύμα της ζωής.
Η έκθεση με τις φωτογραφίες του Ανδρέα Εμπειρίκου πραγματοποιήθηκε στη Λιβαδειά από την Φωτογραφική Λέσχη Λιβαδειάς με πρόεδρο τον Γιάννη Βελούδιο, στο ισόγειο του Νερόμυλου κατά το διάστημα 25 έως 30 Μαΐου 2013.
Το Σάββατο 25/05/13 πραγματοποιήθηκε ημερίδα με θέμα: «Εμπειρίκος – Υπερρεαλισμός – Φωτογραφία» με εισηγήσεις από τους: Σταύρο Πετσόπουλο Εκδότη εκδόσεων ΑΓΡΑ, Δημήτρη Καλοκύρη Συγγραφέα – πρόεδρο της Εταιρείας Συγγραφέων και Λεωνίδα Εμπειρίκο Ιστορικό.
Επιμέλεια έκθεσης και διοργάνωσης: Δαμιανός Μωραΐτης
Παρατηρήστε τη φωτογραφία παρακάτω
Φωτογραφία είναι από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Dessau το 1945.
Ο Cartie – Bresson υπήρξε αιχμάλωτος πολέμου στη Γερμανία για σχεδόν τρία χρόνια. Προσπάθησε να δραπετεύσει δυο φορές χωρίς επιτυχία , και στη συνέχεια, την τρίτη φορά τα κατάφερε.
Κατά την λήξη του πολέμου, λόγω και της «εμπειρίας» του ως αιχμαλώτου σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, του ανατέθηκε από το γραφείο πληροφοριών πολέμου των ΗΠΑ να κάνει μια ταινία για την επιστροφή των εκτοπισθέντων και των αιχμαλώτων πολέμου. (Δείτε το απόσπασμα εδώ), (Δείτε ολόκληρη την ταινία εδώ)
Ο σκηνοθέτης Cartie – Bresson δίπλα από τον κάμεραμαν που κινηματογραφεί κάνει τις φωτογραφίες του. Αυτή η φωτογραφία αφορά ένα περιστατικό στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Dessau το 1945 που φαίνεται στο απόσπασμα και στην ταινία. Η γυναίκα με το μαύρο φόρεμα είχε καταγγελθεί στην Γκεστάπο από τη γυναίκα στα αριστερά της φωτογραφίας, η οποία ήταν Βελγίδα, συνεργάτης των Γερμανών, και αμέσως μετά τον έλεγχο του στρατοπέδου από τους συμμάχους, προσπάθησε να διαφύγει αλλά συνελήφθη και οδηγήθηκε ενώπιον της «αρχής» (που προφανώς εκφράζει ο άνθρωπος στα δεξιά). Δείτε πως η στάση των «σωμάτων» τους εκφράζει και τα συναισθήματά τους. Δείτε πως εκφράζεται η οργή, της γυναίκας που είχε προδοθεί, από το τεντωμένο εντελώς το σώμα της, ακριβώς με τον τρόπο που η ντροπή και η ενοχή της γυναίκας που είχε κάνει την προδοσία καταλαμβάνει αλλά και καταβάλει το δικό της σώμα, δείτε και τον αντίχειρά της στο εσωτερικό της γροθιάς της (κάτω αριστερά) δείγμα αναγνώρισης της ενοχής αλλά και εμμονής στη μη παραδοχή!
Σημαντικό επίσης είναι παρατηρήσει κανείς, συγκρίνοντας την φωτογραφία με την ταινία, τη διαφορά ανάμεσα στην φωτογραφία, η οποία περιγράφει, και στον κινηματογράφο, που αφηγείται, το ίδιο «γεγονός».
Η έκθεση «Ο Φωτογράφος Ανδρέας Εμπειρίκος» πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Γ. Γουναρόπουλου το διάστημα από 4/11/2015 – 4/12/2015. Την επιμέλεια της έκθεσης είχαν οι επιμελήτριες του μουσείου Διονυσία Γιακουμή, και Ζωή Χαραλαμπίδου μαζί με τον Δαμιανό Μωραΐτη.
Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν την Τετάρτη 04/11/15. Προλόγισαν η κ. Τίνα Καφατσάκη, πρόεδρος του μουσείου και Δήμαρχος Ζωγράφου και ο Ηλίας Γουναρόπουλος, γιός του σπουδαίου ζωγράφου και Αντιπρόεδρος του μουσείου. Ακολούθησε συζήτηση με θέμα «Ανδρέας Εμπειρίκος: Υπερρεαλισμός και φωτογραφία». Εισηγητές: Λεωνίδας Εμπειρίκος, Ιστορικός, Δημήτρης Καλοκύρης, Συγγραφέας, Πρόεδρος Εταιρείας Συγγραφέων, Σταύρος Πετσόπουλος, Εκδότης της «Άγρας» και Δαμιανός Μωραΐτης, Ερασιτέχνης φωτογράφος.
Αυτές οι φωτογραφίες είναι πρωτότυπες εκτυπώσεις από τη συλλογή του Ανδρέα Εμπειρίκου ενώ οι υπόλοιπες που υπήρχαν στην έκθεση, ήταν ανατυπώσεις από τα ψηφιοποιημένα αρχεία του κ. Ηλία Ηλιάδη σε επεξεργασία και εκτύπωση Δαμιανού Μωραΐτη.
Η Berenice Abbott δεν περιόρισε τις δραστηριότητές της μόνο στην πόλη της, τη Νέα Υόρκη, αλλά υπήρξε επίσης, με έντονο τρόπο, «παρατηρητής της Αμερικανικής σκηνής» ταξιδεύοντας σε όλη τη Νέα Αγγλία και κατά μήκος της ανατολικής ακτής, αποτυπώνοντας ορισμένες πόλεις, όπως υπήρχαν πριν τον (Αμερικανικό) Εμφύλιο Πόλεμο. Εδώ περιέχονται 18 αντιπροσωπευτικές οριζόντιες φωτογραφίες.
Landscape / Nature
Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit. Vivamus at nibh tincidunt, bibendum ligula id. Nemo enim ipsam voluptatem quiatotam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit.
Η έκθεση «Ο Φωτογράφος Ανδρέας Εμπειρίκος» πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Γ. Γουναρόπουλου το διάστημα από 4/11/2015 – 4/12/2015. Την επιμέλεια της έκθεσης είχαν οι επιμελήτριες του μουσείου Διονυσία Γιακουμή, και Ζωή Χαραλαμπίδου μαζί με τον Δαμιανό Μωραΐτη.
Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν την Τετάρτη 04/11/15. Προλόγισαν η κ. Τίνα Καφατσάκη, πρόεδρος του μουσείου και Δήμαρχος Ζωγράφου και ο Ηλίας Γουναρόπουλος, γιός του σπουδαίου ζωγράφου και Αντιπρόεδρος του μουσείου. Ακολούθησε συζήτηση με θέμα «Ανδρέας Εμπειρίκος: Υπερρεαλισμός και φωτογραφία». Εισηγητές: Λεωνίδας Εμπειρίκος, Ιστορικός, Δημήτρης Καλοκύρης, Συγγραφέας, Πρόεδρος Εταιρείας Συγγραφέων, Σταύρος Πετσόπουλος, Εκδότης της «Άγρας» και Δαμιανός Μωραΐτης, Ερασιτέχνης φωτογράφος.
Αυτές οι φωτογραφίες είναι από τα εγκαίνια της έκθεσης «Ο Φωτογράφος Ανδρέας Εμπειρίκος» στην Αθήνα.
Η Berenice Abbott δεν περιόρισε τις δραστηριότητές της μόνο στην πόλη της, τη Νέα Υόρκη, αλλά υπήρξε επίσης, με έντονο τρόπο, «παρατηρητής της Αμερικανικής σκηνής» ταξιδεύοντας σε όλη τη Νέα Αγγλία και κατά μήκος της ανατολικής ακτής, αποτυπώνοντας ορισμένες πόλεις, όπως υπήρχαν πριν τον (Αμερικανικό) Εμφύλιο Πόλεμο. Εδώ περιέχονται 30 αντιπροσωπευτικές κατακόρυφες φωτογραφίες.
Το άλμπουμ περιέχει 51 φωτογραφίες από αυτές που τράβηξε ο Bresson στο Μεξικό
Portrait / Model
Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit. Vivamus at nibh tincidunt, bibendum ligula id. Nemo enim ipsam voluptatem quiatotam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit.
Portrait / Life
Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit. Vivamus at nibh tincidunt, bibendum ligula id. Nemo enim ipsam voluptatem quiatotam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit.
Οι λογοκριμένες φωτογραφίες της Dorothea Lange από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης για Ιάπωνες των Η.Π.Α
Ναι καλά διαβάσατε στρατόπεδα συγκέντρωσης, στις Η.Π.Α, για Ιάπωνες των Η.Π.Α!
Στις 19 Φεβρουαρίου 1942, με εκτελεστικό διάταγμα, ο Ρούζβελτ, υπό την επίδραση ενός υποβόσκωντος ρατσισμού στα ΜΜΕ και στην πολιτική σκηνή, εγκαθίδρυσε στρατιωτικές ζώνες στην Ουάσιγκτον, το Όρεγκον, την Αριζόνα και την Καλιφόρνια για να απομακρύνει όλους τους ανθρώπους από τις περιοχές αυτές για λόγους «στρατιωτικών αναγκών».
Τον Μάρτιο του 1942, ο στρατός αρχίζει να εκδίδει διαταγές, σύμφωνα με τις οποίες όλα τα άτομα ιαπωνικής καταγωγής κλήθηκαν σε σταθμούς ελέγχου πολιτών, ώστε να καταγραφούν και να ξεκινήσει η διαδικασία «απομάκρυνσής» τους προς γειτονικά κέντρα συγκέντρωσης και τελικά «μετεγκατάστασής» τους σε περιοχές στα δυτικά. Τις επόμενες δυο εβδομάδες περίπου 120.000 Ιάπωνες υποχρεώνονται να πουλήσουν ή να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, τις επιχειρήσεις τους και την περιουσία τους και φυλακίζονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια του πολέμου μέχρι και το 1946, οπότε και άρχισαν σταδιακά αυτά τα στρατόπεδα να παύουν να λειτουργούν. Τα δύο τρίτα των κρατουμένων ήταν πολίτες των Η.Π.Α που ήδη ζούσαν στη χώρα για δεκαετίες.
H φωτογράφος Dorothea Lange, γνωστή για τις φωτογραφίες της (όπως η «Μητέρα Μετανάστρια» 1η φωτογραφία) στο πλαίσιο του προγράμματος FSA (ο αντίστοιχος δικός μας ΟΓΑ), προσλήφθηκε από την κυβέρνηση των Η.Π.Α, ώστε να καταγράψει φωτογραφικά την «απομάκρυνση» και «μετεγκατάσταση» των Ιαπωνο-Αμερικανών. Έδειξε μεγάλη προθυμία να αναλάβει την αποστολή, παρόλο που ήταν αντίθετη με αυτή την επιχείρηση, καθώς πίστευε πως «μια αληθινή καταγραφή του εκτοπισμού θα ήταν πολύτιμη στο μέλλον».
Δείτε τις φωτογραφίες και θα καταλάβετε πως είχε δίκιο.
Landscape / Mountain
Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit. Vivamus at nibh tincidunt, bibendum ligula id. Nemo enim ipsam voluptatem quiatotam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit.
Portrait / Relax
Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit. Vivamus at nibh tincidunt, bibendum ligula id. Nemo enim ipsam voluptatem quiatotam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit.
Portrait / B&W
Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit. Vivamus at nibh tincidunt, bibendum ligula id. Nemo enim ipsam voluptatem quiatotam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit.
Model / Art
Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit. Vivamus at nibh tincidunt, bibendum ligula id. Nemo enim ipsam voluptatem quiatotam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit.
65 οριζόντιες φωτογραφίες στις οποίες καταγράφονται οι μεταβολές στην αρχιτεκτονική και στη ζωή της πόλης της Νέας Υόρκης στη δεκαετία του ’40
Flowers / Beauty
Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit. Vivamus at nibh tincidunt, bibendum ligula id. Nemo enim ipsam voluptatem quiatotam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit.
Η Berenice Abbott έγινε και μια δημιουργική εφευρέτης, εξασφαλίζοντας μισή ντουζίνα διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, και άρχισε τις εξερευνήσεις της στην επιστημονική φωτογραφία. λέγοντας :
«Η Φωτογραφία ταιριάζει με την ταχύτητα της εποχής μας … Πρόκειται για ένα ρεαλιστικό μέσο που αρμόζει στο ρεαλισμό της επιστήμης»
Η Abbott το 1958 ανέλαβε να φωτογραφίσει επιστημονικά φαινόμενα για την επιτροπή μελέτης των Φυσικών Επιστημών στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT), πραγματοποιώντας το πιο αξιοσημείωτο έργο της, με μια σειρά φωτογραφιών από εκκρεμή, μπάλες που αναπηδούν και σχέδια κυμάτων. Εδώ περιέχονται 14 αντιπροσωπευτικές οριζόντιες φωτογραφίες.
Landscape / Mountain
Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit. Vivamus at nibh tincidunt, bibendum ligula id. Nemo enim ipsam voluptatem quiatotam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit.
Portrait / Model
Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit. Vivamus at nibh tincidunt, bibendum ligula id. Nemo enim ipsam voluptatem quiatotam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit.
Life / Portrait
Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit. Vivamus at nibh tincidunt, bibendum ligula id. Nemo enim ipsam voluptatem quiatotam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit.
Machine / Life
Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit. Vivamus at nibh tincidunt, bibendum ligula id. Nemo enim ipsam voluptatem quiatotam rem aperiam, eaque ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit.
Το άλμπουμ περιέχει 134 πορτραίτα «επωνύμων» και μη που σπάνε την καθιερωμένη αντίληψη για το πορτραίτο, απεικονίζοντας τους ανθρώπους ως αυτό που είναι: Άνθρωποι, με την καθημερινότητά τους, ο καθένας τους. Σε ορισμένους ο Bresson έχει διπλά και τριπλά πορτραίτα.
Η Berenice Abbott έγινε και μια δημιουργική εφευρέτης, εξασφαλίζοντας μισή ντουζίνα διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, και άρχισε τις εξερευνήσεις της στην επιστημονική φωτογραφία. λέγοντας :
«Η Φωτογραφία ταιριάζει με την ταχύτητα της εποχής μας … Πρόκειται για ένα ρεαλιστικό μέσο που αρμόζει στο ρεαλισμό της επιστήμης»
Η Abbott το 1958 ανέλαβε να φωτογραφίσει επιστημονικά φαινόμενα για την επιτροπή μελέτης των Φυσικών Επιστημών στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT), πραγματοποιώντας το πιο αξιοσημείωτο έργο της, με μια σειρά φωτογραφιών από εκκρεμή, μπάλες που αναπηδούν και σχέδια κυμάτων. Εδώ περιέχονται 11 αντιπροσωπευτικές κατακόρυφες φωτογραφίες.
Το άλμπουμ περιέχει 67 φωτογραφίες από αυτές που τράβηξε ο Bresson στην Κίνα όταν βρέθηκε εκεί λίγο πριν την επανάσταση του Μάο Τσε Τούνγκ, που ονομάστηκε «Μεγάλη πορεία», και κατά τη διάρκειά της «Πολιτιστικής επανάστασης» μετά.
Πορτραίτα και αναμνηστικά από γενέθλια της Berenice Abbott.
Οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες στην Αμοργό, το Πάσχα του 1986, από Μεγάλη Πέμπτη 1 Μαΐου 1986 (ξημερώματα) έως Παρασκευή 9 Μαΐου 1986. Εδώ παρουσιάζονται οι νυχτερινές λήψεις μόνο.
Αυτή είναι μια συλλογή πραγματικά όπως λέει ο τίτλος της Έτσι χωρίς . . . θέμα.
Περιέχει φωτογραφίες χωρίς χρονολογική σειρά, χωρίς γεωγραφικούς προσδιορισμούς, χωρίς γενικά οτιδήποτε θα μπορούσε να τις «κατηγοροποιήσει», έτσι ώστε να μείνει μόνο το γεγονός πως τις έχει «τραβήξει» ο ίδιος καλλιτέχνης, θεωρώντας πως αυτό προσδίδει στη συλλογή αυτή μια ιδιαίτερη αξία, καθώς αναδεικνύει την ενότητα του ύφους που είναι και το ζητούμενο στη Φωτογραφία.
* Η «ποιότητα» ορισμένων φωτογραφιών δεν είναι αυτή που θα ήθελα αλλά . . .
** Ορισμένες φωτογραφίες επέλεξα να έχουν «τονισμό σέπια» γιατί έτσι θεωρώ πως αποδίδεται καλύτερα το συναίσθημα.
Η Suzan Sontag είχε πει «Η φωτογραφία όπως και η γλώσσα, είναι ένα μέσο με το οποίο δημιουργούνται (μεταξύ άλλων) έργα τέχνης.
Με τη γλώσσα μπορεί να φτιάξει κανείς επιστημονικό διάλογο, γραφειοκρατικά υπομνήματα, ερωτικά γράμματα, καταλόγους με τα ψώνια του μπακάλη αλλά και το Παρίσι του Μπαλζάκ.
Με τη φωτογραφία μπορεί να δημιουργήσει κανείς φωτογραφίες διαβατηρίων, φωτογραφίες καιρικών φαινομένων, πορνογραφικές εικόνες, ακτίνες X, φωτογραφίες γάμου αλλά και το Παρίσι του Ατζέ.»
Οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες στην Αμοργό, το Πάσχα του 1986, από Μεγάλη Πέμπτη 1 Μαΐου 1986 έως Παρασκευή 9 Μαΐου 1986. Οι περισσότερες είναι από Αιγιάλη (φανερό) και λίγες από Θολάρια. Εδώ παρουσιάζονται οι ημερήσιες λήψεις μόνο.
Αυτή η συλλογή είναι μια «μελέτη» στο πρώιμο έργο του Henri Cartie – Bresson. Ο Cartie – Bresson, πριν τον πόλεμο, ήταν καταπληκτικός στο να ανακαλύπτει «το μυστήριο ή το μυστηριώδες» σε εντελώς συνηθισμένα πράγματα. Αλλά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ως φωτορεπόρτερ τουλάχιστον, αλλάζει το ύφος του εντελώς, αν και ο ίδιος το αρνείται. Το πιθανότερο είναι, κατά την γνώμη μου, πως πρόκειται για μια «εξέλιξη» που οφείλεται στην ολοκλήρωση του, ως ανθρώπου και καλλιτέχνη. Έτσι αντί για «μυστηριώδεις – αινιγματικές» φωτογραφίες, κάνει φωτογραφίες που είναι πιο σαφείς, πιο ολοκληρωμένες, με κοινωνικές αναφορές και σχόλια, φωτογραφίες «που λένε όλη την ιστορία».
85 κατακόρυφες φωτογραφίες στις οποίες καταγράφονται οι μεταβολές στην αρχιτεκτονική και στη ζωή της πόλης της Νέας Υόρκης στη δεκαετία του ’40
A gray cat slinks past a wooden house.
There’s something a little intimidating attempting to describe.
Δεν επιδιώκω να καταλάβετε ή να ερμηνεύσετε τις φωτογραφίες μου, μοναδικός μου στόχος είναι να νοιώσετε, να αισθανθείτε.
Δεν θέλω να σας δείξω υπάρχοντα συναισθήματα, θέλω να σας δημιουργηθούν συναισθήματα και αν μπορέσω, να σας προβληματίσω.
Στην πιο διάσημη φωτογραφία του, του 1932, που δείχνει έναν πλημμυρισμένο και σε επισκευή δρόμο στην Place de L’ Europe, ο Cartier – Bresson συλλαμβάνει έναν άντρα που πηδά τη στιγμή ακριβώς πριν προσγειωθεί στο ατάραχο νερό.
«Είναι απίστευτο που τον συλλαμβάνει ακριβώς τη στιγμή πριν ο άντρας βουλιάξει στη λάσπη και οι ρυτίδες του νερού απλωθούν και αξιοσημείωτο επίσης είναι η λυγερή εικόνα μιας χορεύτριας σε ένα διαφημιστικό ταμπλώ που φαίνεται να σαρκάζει, με κερτεζιανή ειρωνεία, την ταλάντευση των άκαμπτων ποδιών του θύματος πάνω από τα νερά. Η εικόνα όμως εμφανίζει μια ευφράδεια που κινείται μεταξύ δεξιοτεχνίας και ειρωνείας˙ ο σωρός της άμμου και η σκάλα, που απομακρύνονται στην πλημμύρα, προδίδουν αναγκαστικό αυτοσχεδιασμό, την τελευταία καταφυγή μπροστά σε μια ανέλπιδη κατάσταση. Αυτό σημαίνει ότι: η κάμερα συλλαμβάνει μια στιγμή, προσφέρει όμως και την ακριβή εικόνα μιας δυσχερούς θέσης, ως προς την οποία η στιγμή πρέπει να ζυγιστεί για να κατανοηθεί. Οι εικόνες του Bresson όμως σπανίως είναι τόσο θεαματικές. Η αποφασιστική στιγμή, που είναι ο όρος του Cartier-Bresson για τις αποκαλυπτικές στιγμές, συχνά δεν συγκρατεί τίποτε περισσότερο από μια ματιά ή την πιο αμυδρή χειρονομία μιας συνηθισμένης μέρας.
Η δράση μπορεί κατά περίπτωση να είναι ελάχιστη ή τα θέματά του χαλαρά σε βαθμό νωθρότητας, όπως συμβαίνει μια Κυριακή του 1938 με μια ομάδα εκδρομέων στις όχθες του Μάρνη. Σ’ αυτήν, το νόημα στηρίζεται στην τοποθέτηση στο χώρο και τη διαφορά, ανάμεσα στα μέλη της εκδρομής και ανάμεσα σ’ αυτούς και τις βάρκες τους. Οι εκδρομείς, μετά το γεύμα, εμφανίζονται κορεσμένοι και βαραίνουν απέναντι στις χαριτωμένες γραμμές των λέμβων τους στο νερό. Η εδραιωμένη βαρύτητά τους ενσαρκώνει την ευδαιμονία και παρουσιάζει τους Γάλλους σαν βολεμένους καλοφαγάδες. Συγχρόνως είναι ξεχωριστές προσωπικότητες, ικανός ο καθένας για μια προσωπική εκτίμηση της ημέρας και των απολαύσεών της. Κάποιος απ’ αυτούς, ένας εργάτης στην ύπαιθρο, κάθεται πίσω από τους άλλους. Από ψηλότερα, πριν κατηφορίσει η όχθη του ποταμού, τα πράγματα ελέγχονται καλύτερα. Είναι η θέση ενός συνετού ανθρώπου που έχει το νου του στην άνεση. Η σύνεση είναι ίσως ζήτημα άνεσης, αλλά είναι πιθανόν ακόμη ζήτημα τάξης, θέσης και ωριμότητας.
Στις Βρυξέλλες το 1932 ήρθε αντιμέτωπος με ένα ζευγάρι ανθρώπων που κρυφοκοιτούσαν μέσα από μια περίφραξη. Ο ένας κοιτάζει τριγύρω επιφυλακτικά, ο σύντροφός του, νεότερος, με τραγιάσκα και σακάκι, έχει βυθιστεί στο έργο του εκστασιασμένος. Ο γηραιότερος άντρας, με το παλτό και το καπέλο, είναι αυτός που δείχνει ανήσυχος ˙ η περιέργεια και η αξιοπρέπεια είναι ασύμβατες, αλλά η περιέργεια υπερισχύει. Η επιφυλακτικότητα μπορεί να πηγάζει από πολλές αιτίες: μπορεί να απορρέει από μια αίσθηση ευπρέπειας, από μια ανάγκη άνεσης και στη Γαλλία – όπως φαίνεται – από τον απαραίτητο σεβασμό προς τις αρχές.
Μια αντιπαράθεση που συλλαμβάνεται πότε – πότε από το μάτι του φωτογράφου παρουσιάζει το νόμο και τις κατώτερες τάξεις.
Οι φύλακες των πάρκων προσέχουν τις κινήσεις της δουλειάς τους στη θέα της ψηλής μπότας και του σιριτιού. Οι φιλότιμοι στέκουν ανήσυχα προσοχή μπροστά στην εξουσία.
Όσο μεγαλοπρεπείς κι αν είναι οι περιστάσεις, υπονοεί ο Cartier- Bresson, η ζωή συνεχίζεται και οι εργασίες εκτελούνται. Έχοντας αυτό κατά νου, επικαλείται συχνά μεγάλα θέματα: Το Έθνος, την Αγάπη, την Ελευθερία. Στην απελευθέρωση του Παρισιού το 1944 εντόπισε μια ομάδα ερασιτεχνών πολυβολητών που έδινε παράσταση μπροστά από ένα σκεπτικό κοινό με αμφιλεγόμενο ενδιαφέρον.
Το 1969 κατέγραψε τα γαλλο – βελγικά σύνορα, ένα χειμωνιάτικο πρωινό, σαν ένα καταθλιπτικό μέρος όπου ο φρουρός σκουπίζει το υγρό χιόνι από το δρόμο». Σε μια άλλη φωτογραφία οι αγκαλιασμένοι νεαροί εραστές του κρατούν τα τσιγάρα που σιγοκαίνε σε ασφαλή απόσταση. Δείτε επίσης πόσο πλησιάζει το θέμα. Πλησιάζει τόσο ώστε ο θεατής να νοιώθει ως «μέλος της παρέας».
Προσπαθήστε να νιώσετε τον σουρρεαλισμό του, την λεπτή και φινετσάτη ειρωνεία του και τον τρόπο του να σατιρίζει.
Όλα αυτά είναι «κλειδιά» για να μπορέσει κάποιος να «διαβάσει και να ερμηνεύσει» τον Bresson και είναι πράγματα που έρχονται και ξανάρχονται στις φωτογραφίες του.
Ο Henri Cartier − Bresson τράβηξε αυτή την φωτογραφία στην πλατεία Trafalgar Square την ημέρα της στέψης του βασιλιά George VI στις 12 Μαΐου 1937.
Ήταν μια δύσκολη στιγμή για το βρετανικό λαό, που την προηγούμενη χρονιά είδε το θάνατο του βασιλιά George V και την κρίσιμη παραίτηση του Edward VIII. (σημ. ΔΜ είναι γνωστή η σχέση του Βρετανικού λαού με τη Βασιλική οικογένεια).
Η αλλοφροσύνη (ένταση) πάνω και κάτω ο κ. Wallis Simpson έχει αποκοιμηθεί. (σημ. ΔΜ η απόλυτη αντίθεση).
Ήταν η πρώτη φορά όπου ο Cartier − Bresson λειτουργούσε ως φωτορεπόρτερ. Κάλυπτε την στέψη για την εβδομαδιαία γαλλική εφημερίδα Regard, στην οποία ήσαν δυσαρεστημένοι, διότι ο «Cartier» (αρχικό καλλιτεχνικό ψευδώνυμο) δεν πήρε έστω μια οποιαδήποτε εικόνα του ίδιου του βασιλιά ή από τη μεταφορά του. Αντί αυτού, στην παραπάνω φωτογραφία, ο Cartier − Bresson επικέντρωσε το ενδιαφέρον του, όχι μόνο σε αυτό το περιχαρές κοινό (περιχαρές γιατί άφηνε πίσω του τις κακές στιγμές του και τη δυσαρέσκεια του περασμένου χειμώνα), αλλά και στον άνθρωπο που κοιμάται, ο οποίος όπως και πολλοί από τους άλλους πάνω, περίμεναν όλη τη νύχτα για αυτή τη στιγμή, αυτός (κάτω) όμως «έλειπε» τώρα που πέρναγε η πομπή για τη στέψη. Με αυτή την έννοια, η κάμερα του Cartier − Bresson (δεν ασχολήθηκε και) δεν έζησε τη μεταφορά πάρα πολύ, αλλά γι «αυτόν» (τον Cartier δηλ.), η σημασία έγκειται όχι στην άμαξα που πέρναγε, αλλά στους ανθρώπους, διαφορετικούς μεν, αλλά ενωμένους («σφιχτά») δε.
Ήταν ο τρόπος του να απεικονίζει την ιστορία − το πένθος, τα πλήθη, τις ζητωκραυγές, τους αδύναμους γέρους, τα κορίτσια του χορού − εδώ ο φακός του « είδε τους ανθρώπους που είδαν την ιστορία».
Μια ακριβώς ίδιας «αντίληψης» με την προηγούμενη φωτογραφία τραβηγμένη 11 χρόνια αργότερα σε ένα επίσης σημαντικότατο γεγονός για έναν εντελώς διαφορετικό λαό. Πρόκειται για την κηδεία του Γκάντι το 1948. Για αυτή τη φωτογραφία, μάλιστα, έχει πει πως έδωσε τη μηχανή σε κάποιο φίλο του πάνω σε ένα δέντρο και του είπε τι να τραβήξει, γιατί ο ίδιος δεν ανέβαινε ποτέ σε δέντρα!
Αυτό είναι κάτι που ο Bresson κάνει, έκτοτε, πολύ συχνά όπως φαίνεται και από τις φωτογραφίες της συλλογής παρακάτω.
Παρ’ όλο που υπάρχει (κακώς) η αντίληψη πως ο Henri Cartie – Bresson δεν τράβαγε τοπία ή πως ακόμα και τότε υπήρχε άνθρωπος μέσα, το άλμπουμ αυτό το διαψεύδει.
Ο Henri Cartier − Bresson επισκέφτηκε την Ελλάδα τουλάχιστον δυο φορές. Μια φορά το 1953 και άλλη μια το 1961. Τον συνέδεε αδερφική φιλία με την Έλληνα Στρατή Ελευθεριάδη-Τεριάντ που ζούσε στη Γαλλία και ήταν εκδότης και συλλέκτης έργων τέχνης, μάλιστα εξέδωσε το πρώτο, και πλέον διάσημο βιβλίο του Bresson τοImages a la Sauvette (Αποφασιστική στιγμή), του οποίου ο αμερικανικός τίτλος ήταν The Decisive Moment. Έτσι δεν είναι τυχαίο ότι συνάντησε στην Ελλάδα ανάμεσα σε άλλους τον Τσαρούχη, τον Ελύτη και τον Χατζηκυριάκο Γκίκα. Οι πιο γνωστές φωτογραφίες του, από την Ελλάδα της εποχής, είναι δυο α) αυτή που τράβηξε στην Αθήνα, στην οδό Ασωμάτων, με τις 2 γιαγιάδες και το νεοκλασικό με τις Καρυάτιδες, αλλά και το κοριτσάκι που τρέχει στα σκαλοπάτια στο Κάστρο στη Σίφνο. Εκείνο που κάνει αυτή τη συλλογή ξεχωριστή είναι πως δείχνει την αγάπη αλλά και τη βαθιά γνώση του H. C. Bresson για τη Ελλάδα και τους ανθρώπους της, ταυτόχρονα αποτυπώνει τη ματιά ενός ξένου για την Ελλάδα και τους Έλληνες. Στη συλλογή αυτή έχουν προστεθεί 5 φωτογραφίες, δυο από το Μουσείο της Κωνσταντινούπολης (1η και 2η φωτογραφία) όπου ο Bresson φωτογραφίζεται από τον άλλο μεγάλο Τούρκο φωτογράφο Ara Guler, να φωτογραφίζει Ελληνικές αρχαιότητες και δυο προς το τέλος από την Έφεσο πάλι με Ελληνικές αρχαιότητες, που δείχνουν το θαυμασμό του Bresson για Ελλάδα αλλά και κάτι άλλο, ακόμα και οι διάσημοι φωτογράφοι παίρνουν και αναμνηστικές φωτογραφίες. Και τέλος έχει προστεθεί η φωτογραφία «Κεφαλή αλόγου από τον Παρθενώνα», Λονδίνο 1951. Ο Bresson το είχε καταχωρημένο στην Ελλάδα (ίσως απηχούσε την άποψή του ότι στην Ελλάδα ανήκει και ας εκτίθεται στο Λονδίνο).
Η συλλογή είναι αποτέλεσμα μιας δίχρονης περίπου έρευνας γιατί οι φωτογραφίες βρίσκονται σκόρπιες στις διάφορες συλλογές του MAGNUM, όπου και ανήκουν τα πνευματικά δικαιώματα.
Το Μπουρρανί διοργανώνεται ετησίως στην πόλη του Τυρνάβου στη Θεσσαλία, είναι το τυρναβίτικο καρναβάλι δηλαδή. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι η λατρεία του φαλλού κατά την διάρκεια των εκδηλώσεων ως συμβόλου γονιμότητας και ευημερίας. Αναφέρεται πως οι καταβολές του είναι από την αρχαιότητα, ενώ οι πρώτες γνωστές γραπτές αναφορές για την τέλεση του καρναβαλιού εμφανίζονται το 1898. Κατά την διάρκεια των εορτασμών τρώνε το «Μπουρανί» ένα χυλό από διάφορα άγρια χόρτα, που εκείνη την ημέρα παρασκευάζουν άντρες, πίνεται άφθονο τσίπουρο και κατόπιν οι συμμετέχοντες αρχίζουν να χορεύουν και να πειράζουν ο ένας τον άλλο χρησιμοποιώντας επιτηδευμένα χυδαία γλώσσα κατά το έθιμο. Διάφοροι άλλοι συμμετέχοντες έχουν μαζί τους μεγάλους ξύλινους ή πήλινους φαλλούς ως σκήπτρα ή υπερμεγέθεις φαλλούς που κρατούν με τα δύο χέρια. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχει και ενεργή συμμετοχή γυναικών.
Η εορτή είναι προς τιμή του αρχαιοελληνικού θεού Διονύσου και γίνεται στο ξεκίνημα του ελληνορθόδοξου Πάσχα κατά την περίοδο της νηστείας. Κατά την διάρκεια των εκδηλώσεων τελούνται επίσης συναυλίες, χοροί, πορεία του καρναβαλιού, καθώς και όρκος στον βασιλιά Καρνάβαλο. Την γενική εποπτεία του καρναβαλιού αναλαμβάνει κάθε χρόνο ένα άτομο με τον τίτλο του αρχιμπουρανίτη και η «στέψη» γίνεται με «επισημότητα» από τον προηγούμενο.
A gray cat slinks past a wooden house.
There’s something a little intimidating attempting to describe.
Προς το τέλος της ζωής του ο Kertesz, ο μεγάλος δάσκαλος, όταν πλέον είναι μόνος χωρίς την αγαπημένη του Elisabeth και ενώ δεν βλέπει πια καλά και τα χέρια του τρέμουν, χρησιμοποιεί μια Polaroid πάνω σε τρίποδο και έγχρωμο φιλμ. Στη μνήμη τής Elisabeth κατασκευάζει διάφορες «νεκρές φύσεις» από αγαπημένα αντικείμενα, που τοποθετεί κοντά στο παράθυρο, ανάμεσα στην παλιά του αλληλογραφία και στα βιβλία του. Κάνει μερικά αυτοπορτραίτα και καμιά φορά φωτογραφίζει και την πλατεία από κάτω, όπου πάντα υπάρχει το ανθρώπινο στοιχείο, αλλά ακόμα πιο απόμακρο τώρα. Παρά τη φυσική του αδυναμία, οι φωτογραφίες του μοιάζουν και πάλι να ξεπηδούν εύκολα. Κυριαρχούν και εδώ η περιέργεια και ο θαυμασμός τού καλλιτέχνη, η ανάγκη τής έκφρασης, ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ.