Η σύνθεση
* Απόσπασμα από το Βιβλίο «Η Αποφασιστική στιγμή»
Για να εκφραστεί πλήρως η ταυτότητα ενός θέματος, θα πρέπει να τεθούν αυστηρά οι αισθητικοί συσχετισμοί.
Πρέπει να στήσει κανείς τη μηχανή του στο χώρο σε σχέση με το αντικείμενο, κι εδώ αρχίζει ό μεγάλος τομέας της σύνθεσης. Η φωτογραφία είναι για μένα η αναγνώριση μέσα στην ίδια την πραγματικότητα ενός ρυθμού επιφανειών, γραμμών η άξιών, το μάτι αποσπά το θέμα κι η μηχανή δεν έχει παρά να κάνει τη δουλειά της, να αποτυπώσει στο φιλμ την απόφαση του ματιού. Μία φωτογραφία βλέπεται στο σύνολό της, με μια ματιά, σαν πίνακας – η σύνθεση είναι μια συγχρονισμένη συμμαχία, ό οργανικός συντονισμός κάποιων ορατών στοιχείων.
Δεν συνθέτουμε δίχως λόγο, χρειάζεται μια αναγκαιότητα, και δεν μπορούμε να ξεχωρίζουμε τη μορφή από το περιεχόμενο.
Στη φωτογραφία υπάρχει μια καινούργια πλαστική, έργο των στιγμιαίων γραμμών δουλεύουμε με την κίνηση, μ’ ένα είδος προαισθήματος της ζωής, και η φωτογραφία οφείλει να αγγίζει μέσω της κίνησης την εκφραστική ισορροπία.Το μάτι μας πρέπει διαρκώς να μετρά, να αξιολογεί. Τροποποιούμε την προοπτική με μια ελαφρά γονυκλισία, δημιουργούμε συγκλίσεις γραμμών με μια απλή, ανεπαίσθητη μετακίνηση της κεφαλής, και όλα ετούτα δεν μπορούν παρά να γίνονται με την ταχύτητα των αντανακλαστικών, αποκλείοντάς μας, ευτυχώς, από την προσπάθεια του να κάνουμε « Τέχνη ».
Συνθέτουμε σχεδόν ταυτόχρονα με το πάτημα του κουμπιού και τοποθετώντας τη μηχανή λίγο ή πολύ μακριά από το θέμα, σκιαγραφούμε τη λεπτομέρεια και είτε γινόμαστε εμείς οι εξουσιαστές του είτε εκείνο ό τύραννός μας. Κάποτε συμβαίνει να μένουμε ανικανοποίητοι και παγωμένοι, περιμένοντας κάτι να συμβεί, κάποτε όλα τελειώνουν δίχως να έρθει η επιθυμητή φωτογραφία και τότε κάποιος περνά, ακλουθούμε την πορεία του μέσα από το κάδρο, περιμένουμε, περιμένουμε… τραβάμε και φεύγουμε με την αίσθηση πώς κάτι έχουμε στις αποσκευές μας. Αργότερα, αν παίξουμε με τη φωτογραφία βρίσκοντας τον γεωμετρικό μέσο και σχεδιάζοντας άλλα σχήματα, θα ανακαλύψουμε πώς ενεργοποιώντας το κλείστρο εκείνη τη στιγμή, ορίσαμε ενστικτωδώς κάποιους συγκεκριμένους γεωμετρικούς τόπους άνευ των οποίων η φωτογραφία θα ήταν άμορφη και άπνοη.
Η σύνθεση οφείλει να αποτελεί μία από τις διαρκείς ενασχολήσεις μας, άλλα όταν φωτογραφίζουμε δεν μπορεί παρά να είναι διαισθητική, διότι ερχόμαστε αντιμέτωποι με στιγμές φευγαλέες οπού οι συσχετισμοί είναι ρευστοί. Για να βρει τη χρυσή τομή, ό φωτογράφος χρησιμοποιεί μόνο το μάτι του. Οποιαδήποτε γεωμετρική ανάλυση, οποιαδήποτε απλοποίηση σε ένα σχήμα, εξυπακούεται πώς δεν μπορεί να υπάρξει παρά αφού έχει τραβηχτεί, εμφανιστεί και εκτυπωθεί η φωτογραφία και δεν μπορεί να χρησιμεύσει παρά μόνον ως υλικό προβληματισμού.
Η επιλογή του φορμά της μηχανής παίζει μεγάλο ρόλο ως προς την έκφραση του θέματος• το τετράγωνο φορμά, επί παραδείγματι, εξαιτίας της ομοιομορφίας των πλευρών του, έχει την τάση να είναι στατικό· πίνακες τετράγωνοι εξάλλου δεν υπάρχουν. Εάν κόψουμε, έστω και λίγο, μια καλή φωτογραφία, μοιραία καταστρέφουμε το παιχνίδι των αναλογιών έκτος αυτού, πολύ σπάνια σώζεται μία αδύναμη, από τη λήψη της, σύνθεση μέσω της ανασύνθεσης της στον σκοτεινό θάλαμο και του κατακερματισμού του αρνητικού διά της μεγέθυνσης : η ακεραιότητα της εικόνας παύει να υπάρχει. Ακούμε συχνά να μιλούν για « γωνίες λήψεως », αλλά οι μόνες γωνίες πού υπάρχουν είναι της γεωμετρίας και της σύνθεσης. Πρόκειται για τις μοναδικές πού ισχύουν και όχι για εκείνες πού αναζητά ό κύριος πού ρίχνεται μπρούμυτα προς δημιουργία εντυπωσιασμών και άλλων εκκεντρικοτήτων.
