Επέλεξα τον τίτλο «Η τέχνη της Φωτογραφίας και οι άλλες Τέχνες» για την αμφισημία του. Από τη μια η Φωτογραφία και από την άλλη οι Τέχνες, οι καλές τέχνες, δεσμοί και αντιθέσεις μαζί.

.                                                                                          .

Η εικόνα και οι λέξεις – έννοιες

Αρχικά ας καταγράψουμε ορισμένα αυτονόητα που δεν τους δίνουμε σημασία και όμως είναι σημαντικά.
1ον Η οπτική αντίληψη προηγείται των λέξεων. Το παιδί βλέπει και αναγνωρίζει πριν ακόμα μπορέσει να μιλήσει.
2ον Το παιδί προσπαθεί να αναγνωρίσει τα διάφορα αντικείμενα και τους χώρους στο περιβάλλον του, έτσι ανοίγει ντουλάπια, πόρτες δωματίων κλπ. και περιεργάζεται τα αντικείμενα, βγάζει κατσαρόλες και άλλα αντικείμενα έξω, τα περιεργάζεται, τα ακουμπάει, σημειώστε ότι θέλει να έχει επ-αφή δηλαδή να χρησιμοποιεί την αφή του. Προσπαθεί να αποκτήσει σαφή εικόνα όλων όσων αποτελούν το περιβάλλον του.
3ον Όλες οι λέξεις αλλά και πολλοί ήχοι, που δεν είναι ακριβώς λέξεις με την κλασική έννοια, αντιστοιχούν σε εικόνες. Παραδείγματα: Καρέκλα, βιβλίο, αυτοκίνητο, κικιρίκου, γαβ κλπ..

Όταν ακούμε τη λέξη βιβλίο στο μυαλό μας έρχονται οι εικόνες όπως οι παρακάτω:

Όταν ακούμε τη λέξη αυτοκίνητο στο μυαλό μας έρχονται εικόνες όπως οι παρακάτω:

Όταν ακούμε τον ήχο κικιρίκου στο μυαλό μας έρχεται η εικόνα:

Όταν ακούμε τον ήχο γαβ στο μυαλό μας έρχεται η εικόνα

Περισσότερο σύνθετες λέξεις έχουν αντιστοίχιση με μία ή περισσότερες εικόνες.

4ον Επικοινωνούμε με εικόνες π.χ. όταν σας λέω ότι ο Γιάννης είναι καθιστός σταυροπόδι αυτομάτως ο καθένας φέρνει στο μυαλό του την εικόνα μιας καρέκλας, ενός άνδρα σταυροπόδι, και επομένως μια εικόνα που είναι σύνθεση περισσότερων εικόνων όπως η εικόνα:

5ον Και έρχομαι στο θέμα τέχνη. Αν και το θέμα τι είναι τέχνη ήταν, είναι και θα είναι ένα διαρκές ζητούμενο, ας δούμε έναν βολικό περιγραφικό ορισμό από τον μεγάλο ρώσο συγγραφέα Λέοντα Τολστόι [Λέων Νικολάγιεβιτς Τολστόι 1828 − 1910] στο βιβλίο του με τίτλο «Τι είναι Τέχνη»
Κατά τον Τολστόι λοιπόν :
«Τέχνη είναι μια ανθρώπινη δραστηριότητα, που συνίσταται στο εξής: ένας άνθρωπος, χρησιμοποιώντας ορισμένα εξωτερικά σημάδια (όπως σύμβολα και συμβολισμούς σημ. δική μου), μεταβιβάζει συνειδητά σε άλλους αισθήματα, σκέψεις και ιδέες που έχει βιώσει, και οι άλλοι άνθρωποι επηρεάζονται ψυχικά από τα αισθήματα αυτά, τα νιώθουν κι εκείνοι (τα βιώνουν δηλαδή).»

Προσπαθώντας να δούμε πως μπορεί να εικονοποιηθεί ένα λογοτεχνικό κείμενο ας διαβάσουμε ένα απόσπασμα από τη Φόνισσα του Α. παπαδιαμάντη

«Τώρα, κ’ η νύχτα αυτή πέρασε. Αύριο βράδυ, πηγαίνω εγώ στο σπίτι, και κάθεσαι συ εδώ.
Μόνο, τώρα πήγαινε. Καλό ξημέρωμα! Όλος ο διάλογος εγίνετο εις μικρόν, στενόν πρόδομον, κατέμπροσθεν του θαλαμίσκου. Η Αμέρσα, ήτις είχεν έλθει ξυπόλητη, μ’ ελαφρότατον άψοφον βήμα, εξήλθε, και η μήτηρ της εκλείδωσεν έσωθεν την θύραν.»

Δείτε τις εικόνες

Δείτε το και σε βίντεο

Άρα τέχνη ίσον επικοινωνία συναισθημάτων, ιδεών κλπ. Επομένως όλες οι τέχνες, ακόμα και οι μη απεικονιστικές όπως η μουσική, λογοτεχνία κλπ. «υποχρεωτικά» χρησιμοποιούν ή δημιουργούν εικόνες ή τουλάχιστον αυτό προσπαθούν να κάνουν οι αναγνώστες ή ακροατές.

Και εκεί βέβαια αρχίζουν τις περισσότερες φορές τα προβλήματα, γιατί όταν διαβάζεις:
«Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη
Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος σου»
και προσπαθείς να δημιουργήσεις την εικόνα ενός ταξιδιώτη πάνω σε καράβι, επειδή έχεις την εικόνα της Ιθάκης που είναι νησί, άντε μετά να καταλάβεις τι μπορεί να σημαίνει η φράση «Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος σου», τι μακρύς και ποιος δρόμος;
Επίσης όταν ακούς την Άνοιξη από τις 4 εποχές του Αντόνιο Βιβάλντι και φέρνεις στο μυαλό σου ανθισμένα λουλουδάκια και πράσινα λιβάδια άστα να πάνε, γιατί αν ο Βιβάλντι ήθελε να σου περιγράψει πως είναι η άνοιξη θα ζωγράφιζε ένα τοπίο και δεν έγραφε μουσική.

Οι εικόνες είναι κοινές και ενώνουν όλους τους ανθρώπους.

Ένα ανέκδοτο που εκφράζει αυτήν την τεράστια πραγματικότητα: Ρωτάει ο πιτσιρικάς τον πατέρα του «μπαμπά πως τα λένε τα αυγά στην Αμερική;» και ο πατέρας του, που δεν ήξερε Αγγλικά, αφού στέκει για λίγο αμήχανος απαντά . . . «αυγά τα λένε και εκεί αλλά κάπως αλλιώς»

Οι έξι τέχνες που υπάρχουν από τη αρχαιότητα είναι:
1.   Μουσική
2. Ζωγραφική
3. Γλυπτική
4. Αρχιτεκτονική*
5. Χορός
6. Ποίηση (Λογοτεχνία) / Θέατρο
– Η έβδομη τέχνη που εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1894 είναι ο κινηματογράφος.
– Τη Φωτογραφία πολλοί την θεωρούν ως 8η τέχνη αλλά αυτό δεν αναγνωρίζεται σε παγκόσμια κλίμακα.
* Η Αρχιτεκτονική είναι η μόνη από τις καλές τέχνες που έχει πρακτικό – χρηστικό χαρακτήρα.

Υπάρχουν και άλλες τέχνες μικρότερης σημασίας που ονομάζονται ελάσσονες τέχνες:
• Η κεραμική που περιλαμβάνει την αγγειοπλαστική και την αγγειογραφία.
• Τα κοσμήματα.
• Η σφραγιδογλυφία (κυρίως στην αρχαιότητα).
• Η μεταλλοτεχνία.
• Η χρυσοχοΐα.

Το θέμα μου δεν είναι αν η Φωτογραφία είναι τέχνη γιατί η απάντηση είναι πως ΟΧΙ η φωτογραφία (ως διαδικασία), όπως και ο λόγος, προφορικός ή γραπτός, δεν είναι τέχνη, γιατί αν όποιος γράφει κάνει τέχνη, είναι λογο − τέχνης δηλαδή, τότε οι δικηγόροι και οι πρακτικογράφοι της Βουλής θα ήταν οι μεγαλύτεροι λογοτέχνες παγκοσμίως, το ίδιο ισχύει και για αυτούς που τραβάνε φωτογραφίες, ακόμα και αν ονομάζονται φωτογράφοι δεν ανήκουν οπωσδήποτε στην κατηγορία των καλλιτεχνών και προφανώς δεν κάνουν οπωσδήποτε τέχνη. Σκεφτείτε: είναι καλλιτεχνία οι φωτογραφίες ταυτοτήτων, διπλωμάτων κλπ.; όπως και οι φωτογραφίες πορνογραφικού χαρακτήρα; για να αναφέρω δυο ακραία παραδείγματα.
Όπως λοιπόν είδαμε και πιο πάνω, όλες οι τέχνες, ακόμα και οι μη απεικονιστικές όπως η μουσική, λογοτεχνία κλπ. «υποχρεωτικά» χρησιμοποιούν ή δημιουργούν εικόνες ή τουλάχιστον αυτό προσπαθούν να κάνουν οι αναγνώστες ή οι ακροατές.
Υπάρχει λοιπόν άμεση σχέση των τεχνών μεταξύ τους αλλά και με την εικόνα και τη φωτογραφία. Το ζήτημα που μπαίνει είναι η φωτογραφία τι σχέση έχει με τις άλλες τέχνες.

Η φωτογραφία