Το κείμενο που ακολουθεί είναι η ομιλία μου στην «εκδήλωση για τον Γιάννη Καΐλη και την σημασία της εξέγερσης του Πολυτεχνείου σήμερα» στις 17 Νοεμβρίου 2017.
Για Γιάννη Καΐλη
Θέλω να πω δυο λόγια για τον Γιάννη.
Έμαθα για τον Γιάννη τις μέρες αμέσως μετά το πολυτεχνείο, έχοντας ανέβει στη Λιβαδειά μαζί με τους περισσότερους φοιτητές, όπως εκείνος στο Δίστομο, και κάποιος φίλος μου μίλησε για έναν συν − φοιτητή από το Δίστομο, που είχε γράψει τα γνωστά συνθήματα. Φυσικά όταν μαθεύτηκε η φρικώδεις δολοφονία του συγκλονιστήκαμε όλοι, φοβούμενοι και για την δική μας τύχη.
Δε θα αναφερθώ σε λεπτομέρειες για τη ζωή και τη δράση του, δεν είμαι κατάλληλος για αυτό, μια φράση μόνον:
Έχουμε ηθική υποχρέωση στον Γιάννη και σε όλους αυτούς που αγωνίστηκαν και έδωσαν τη ζωή τους στον αγώνα τον καλό να μην αφήσουμε να επικρατήσει η Λήθη αλλά η Μνημοσύνη.
Μια μόνο λέξη ταιριάζει ΑΘΑΝΑΤΟΣ
Για το Πολυτεχνείο
Ξεκινώντας θέλω να θέσω ένα επιγραμματικό πλαίσιο
- Αυτό που ονομάζεται «Πολυτεχνείο» δεν ήταν ένα αλλά πολλά. Αντίστοιχες δυναμικές εξεγέρσεις υπήρξαν και στην Πολυτεχνική Θεσσαλονίκης, στα Γιάννενα, και στην Πάτρα.
- Το Πολυτεχνείο δεν ήτανε μία ιστορική στιγμή μεμονωμένη, χωρίς πριν και χωρίς μετά. Να αναφερθώ μόνο στα πιο κοντινά: το 60 − 63, μόλις μια δεκαετία πριν, έχουμε τους αγώνες του «15%» του ΑΕΠ για την χρηματοδότηση της Παιδείας και στην επόμενη περίοδο το «114» τους αγώνες για την τήρηση του συντάγματος (το άρθρο 114). Στη συνέχεια μετά το 1974 συνεχίζεται ο αγώνας για τον εκδημοκρατισμό τον πανεπιστημίων, για την καταδίκη των υπαιτίων και όχι μόνο την ψευτοκαταδίκη των πρωτεργατών.
- Τα γεγονότα των ημερών αυτών δεν ήταν παρά το αποκορύφωμα των προγενέστερων κινητοποιήσεων του φοιτητικού κινήματος, με κύριους σταθμούς την κατάληψη της Νομικής Σχολής Αθηνών στις 21 και 22 Φεβρουαρίου του 1973 και τη μεγάλη διαδήλωση της 4ης Νοεμβρίου του 1973, με αφορμή το μνημόσυνο του Γ. Παπανδρέου.
- Και να μην ξεχνάμε ότι και στη Νομική και στο Πολυτεχνείο την πρώτη φορά απέτυχε η προσπάθεια για κατάληψη.
- Από την πρώτη στιγμή επιβολής της δικτατορίας υπήρξαν νεκροί, η Μαρία Καλαβρού κι ο 15χρονος Βασίλης Πεσλής στις 21 Απριλίου, αλλά και σοβαρές προσπάθειες αντίστασης, με προκηρύξεις, πανό, βόμβες, δίκες και καταδίκες και φυσικά την απόπειρα δολοφονίας του Παπαδόπουλου από τον Αλέξανδρο Παναγούλη μόλις τον Αύγουστο του 1968.
Έτσι λοιπόν
44 χρόνια μετά, αυτό που ονόμασαν «Πολυτεχνείο», δεν ζει απλά στις καρδιές και στη μνήμη μας.
44 χρόνια μετά το «Πολυτεχνείο» εξακολουθεί να είναι ζωντανό και επίκαιρο, ζει μαζί μας, είναι εδώ μπροστά μας.
Το «Πολυτεχνείο» δεν θα το βρεις βέβαια στα πρόσωπα που σπρώχνονται για να φανούν λίγο στο γυαλί της τηλεόρασης, προσπαθώντας να αποκομίσουν οφέλη από την όποια συμμετοχή τους στο Πολυτεχνείο.
Το πρόσωπο και το νόημα του Πολυτεχνείου δεν είναι αυτό, μήτε είναι και το «ηρωικό» πρόσωπο που θέλουν να του δώσουν.
Τι πρόσωπο να ‘χει άραγε ένας ήρωας;
Μήπως το πρόσωπο αυτών που βγάζουν πύρινους λόγους, για το Πολυτεχνείο, καθισμένοι στις καρέκλες τις εξουσίας ;
Ποιος νάνε άραγε ο ήρωας;
Αυτός που το ‘παιζε αρχηγός , προστατευμένος από τους τοίχους ή αυτός που αφού κουβαλούσε τον τραυματισμένο από σφαίρα συναγωνιστή του, ξαναγύρναγε εκεί μπροστά στα κάγκελα, μπροστά στις σφαίρες ;
Μην αναζητήσεις το πρόσωπο, το ηρωικό και πένθιμο, στα μνημόσυνα που ονομάζουνε «γιορτή του Πολυτεχνείου»
Αυτοί που πήγαν το 73 στη Νομική και στο Πολυτεχνείο, δεν ήταν ανώνυμοι, αφανείς ήταν, είχανε και όνομα και επώνυμο, αλλά δεν θέλανε και δεν θέλουν να το προβάλουν πολύ περισσότερο να το εξαργυρώσουν.
Αυτοί που ήταν εκεί τότε δεν είναι στα μνημόσυνα του τώρα.
Τα φοιτητάκια του 73 γίνανε άντρες και γυναίκες, γίνανε μανάδες και πατεράδες, γίνανε παππούδες και γιαγιάδες.
Κάποιοι και κάποιες «γερασμένα παλικάρια από τότε» κουράστηκαν και γύρισαν στο σπίτι που λέει και το τραγούδι.
Κάποιοι απέμειναν θλιβερά απομεινάρια ενός ένδοξου παρελθόντος να περιφέρουν το όνομα που απόχτησαν, χάρις στον κοινό αγώνα, από κανάλι σε κανάλι και από κόμμα σε κόμμα.
Τους υπόλοιπους θα μας βρεις πιθανόν στο πρόσωπο του δασκάλου και της καθηγήτριας σου, στο πρόσωπο του μηχανικού που έχτισε το σπίτι σου, στο πρόσωπο του εργάτη που δουλεύει στο διπλανό εργοστάσιο.
Θα μας βρεις στο πρόσωπο όλων αυτών που εξακολουθούν να αγωνίζονται με το ίδιο πάθος για τα συνθήματα του τότε και του τώρα.
Είμαστε οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας όρθιοι μέχρι το τέλος, να αγωνιζόμαστε για τα ιδανικά που εκφράστηκαν στο κεντρικό σύνθημα :
Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία.
- Ψωμί, δηλαδή καλλίτερο βιοτικό επίπεδο για την επιβίωση του σώματος
- Παιδεία, για την επιβίωση του μυαλού και του πνεύματος
- Ελευθερία, για την επιβίωση της ψυχής και για να μπορέσουν να αναπτυχθούν και να ολοκληρωθούν τ’ άλλα δυο.
Μερικοί νεώτεροι, χαμογελώντας ίσως, είναι έτοιμοι να πουν «Αυτά ήταν τότε που εσύ ήσουν νέος τώρα που γέρασες δεν ισχύουν πια».
Κι’ όμως σήμερα παρά ποτέ το σύνθημα και το νόημα του Πολυτεχνείου είναι ζωντανά και επίκαιρα.
Σήμερα, ακόμη περισσότερο σήμερα, που μας οδήγησαν στην κοινωνία των δύο τρίτων και αύριο στην κοινωνία των εννέα δέκατων, στην κοινωνία όπου το ένα τρίτο του κόσμου ζει μέσα στην πολυτέλεια και την χλιδή και τα άλλα 2/3 ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας έως και την πραγματική εξαθλίωση, το νόημα του Πολυτεχνείου, δηλαδή ο αγώνας για ψωμί, παιδεία και ελευθερία δεν είναι απλά επίκαιρος, γίνεται μονόδρομος.
- Σήμερα και πάντοτε ο αγώνας για την επιβίωση την σωματική, την επιβίωση του μυαλού και της ψυχής δεν περνάει μέσα από τις καφετέριες, τα μπαράκια και τα άλλα ευαγή ιδρύματα αυτού του τύπου.
- Ο αγώνας είναι ενάντια στις διαδικασίες που μας κάνουν δύσκολη την επιβίωση, είναι ενάντια σ’ αυτούς οι οποίοι, εμπορευματοποιούν και ιδιωτικοποιούν τα πάντα, από την παιδεία, τον πολιτισμό, την υγεία, της θάλασσες, και τις ακρογιαλιές, το νερό και κάθε αγαθό και προβάλουν την υποταγή και υποκουλτούρα που οδηγεί στη μόνιμη παραμόρφωση της έννοιας άνθρωπος, προσπαθώντας μ’ αυτόν τον τρόπο να κάνουν το «ψωμί το δικό σου» χαβιάρι για το τραπέζι τους.
- Ο αγώνας σήμερα είναι ή πρέπει να είναι, αγώνας για όλο και περισσότερη μόρφωση για όλο και περισσότερη ελευθερία γιατί μόνον έτσι μπορούμε να κάνουμε το χαβιάρι τους, ψωμί για μας, να το κάνουμε καλλίτερα σχολεία και βιβλία και πολιτιστικά κέντρα, να το κάνουμε καλλίτερη και περισσότερη πραγματικά δωρεάν υγεία.
- Να παλέψουμε για καλλίτερη και περισσότερη πραγματική ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ για να μπορέσουν έτσι κάποτε οι άνθρωποι να ζήσουν πραγματικά ελεύθεροι και ευτυχισμένοι.
Κλείνω με μια πρόταση
Ας απαιτήσουμε για τον εαυτό μας, μα κυρίως για όλους τους νέους και τις νέες, αυτό για το οποίο αγωνίστηκαν τα αγόρια και τα κορίτσια που βρέθηκαν στο Πολυτεχνείο:
Το δικαίωμα στο ΟΝΕΙΡΟ
Σας ευχαριστώ
